EKA/ACUVetik, OCUrekin eta ConsumESekin batera, manifestu bateratu bat sinatu dugu Ekintza Kolektiboen Lege Proiektuaren egungo testuak dakarren arriskuaz ohartarazteko.
Idatzita dagoen bezala, eskubide kolektiboak indartu beharrean, eredu judizial merkantilizatu bati atea ireki diezaioke, non eragile handien interesak lehenetsiko diren herritarren interesen aurretik.
Defentsa kolektiboa ahultzen duen legea
Historikoki, irabazi asmorik gabeko kontsumitzaileen elkarteek interes orokorraren aldeko ekintza judizial garrantzitsuak gidatu ditugu. Independentziaz, hurbiltasunez eta esperientzia egiaztatuarekin.
Hala ere, lege-proiektu berriak guztiz bestelako egoera bat planteatzen du: inbertsio-funtsak, bulego espezializatuak edo gizarte-oinarririk gabeko erakundeak eskari kolektiboen buru izateko aukera, beharrezko zorroztasuna eta ordezkagarritasuna bermatu gabe.
Demandak azkar onartzeari ematen zaio lehentasuna, eta ez da ziurtatzen demandak sustatzen dituztenek benetan konpromisoa dutenik eragindako pertsonen interesekin.
“Opt-out” sistema baimenik gabe sartzea
Alderdi eztabaidagarrienetako bat “opt-out” sistemaren ezarpen automatikoa da; lehenespenez, ekintza kolektibo batean sartzen dira kontsumitzaileak, baimenik eman gabe eta prozesuaren berri zuzenean izan gabe.
Eredu horrek izugarri murrizten du gardentasuna, eta zalantzan jartzen du babes judizial eraginkorra izateko eskubidea. Gure ustez, kontsumitzaileek zer erreklamatzen den jakin behar dute, nola eragiten dien eta zer eskubide dituzten. Kontsumitzaileak ezin dira inondik inora zifra bat gehiago bihurtu ezagutzen ez dituzten prozeduren barruan.
Iristen lehena, salaketa jartzen lehena?
Beste arazo bat da denbora-lehentasunaren printzipioa, lehentasuna ematen baitio aurkeztutako lehen eskariari, haren kalitate juridikoa eta hura sustatzen duen erakundearen ibilbidea kontuan hartu gabe. Horrek “lasterketa” bat sor dezake, eskaerak presaka eta gaizki oinarrituta aurkeztuz, eta kaltetuei kalte nabarmena eraginez.
Gainera, egungo testuak ez du inolako ordezkagarritasun-irizpiderik eskatzen: edozein erakundek, inskribatuta egoteagatik soilik, ekintza kolektiboak aurkez ditzake, aldez aurretik esperientziarik eta elkarte-oinarririk gabe. Ikuspegi horrek kontraesanean jartzen du Europako zuzentarauaren espiritua, konpromiso publikoa duten erakundeen bidez interes kolektiboak modu eraginkorrean babesteko helburua duena.
Bilerak Legebiltzarreko taldeekin
EKA/ACUVetik bilera-sorta bat hasi dugu Legebiltzarreko hainbat talderekin, kezka horiek azaltzeko eta testua hobetzeko zuzenketa zehatzak proposatzeko. Etorkizuneko lege-esparruak indartzea eta kontsumitzaileen eta erabiltzaileen elkarteen zeregina ez ahultzea da gure helburua, defentsa kolektiboan eragile legitimo, independente eta eraginkor gisa.
Lege-proiektua ez litzateke merkataritza-interesen zerbitzura dagoen tresna bihurtu behar, baizik eta herritar antolatuei justiziara iristeko benetako bermea.
Pertsonen zerbitzura dagoen lege bat, ez merkatuaren zerbitzura
EKA/ACUVetik, OCUrekin eta ConsumESekin batera, premiazko deia egiten diegu herritarrei, komunikabideei eta politikariei, defentsa kolektiboaren funtsa bera arriskuan jartzen duen legea hau ez onartzeko.
Lege justu, eraginkor eta garden bat behar dugu, kontsumitzaileen eskubideak indartuko dituena eta justiziarako sarbidea negozio-nitxo berri bat ez, baizik eta ahalduntze sozialerako benetako tresna bihurtuko dela bermatuko duena.