Urteetan zehar, Estatu osoan milioika pertsonak behar baino gehiago ordaindu zuten auto berria erostean. Ez zen kasualitatea izan: 2006 eta 2013 artean, hogei fabrikatzaile eta kontzesionario baino gehiagok informazioa trukatu zuten prezioak koordinatzeko eta lehia murrizteko. Merkatu normal bat zirudiena legez kanpoko akordio argi bat zen, erosten ari ginen ibilgailuen azken prezioa artifizialki garestitu zuena.
Gaur egun, praktika honek izen bat — ibilgailuen kartela — eta ondorio zuzenak ditu: justiziak berretsi egin du abusuzko jokabidea izan zela eta, hortaz, eragindako kontsumitzaileek erreklamazioa egiteko eskubidea dutela.
Hori dela eta, EKA/ACUVen ustez, une egokia da aurrera egiteko eta gure autoagatik gainordaindu genuena berreskuratzeko.
Zer izan zen zehazki Ibilgailuen Kartela?
2006 eta 2013 artean, hainbat fabrikatzailek eta banaketa-sarek prezioei, marjinei eta merkataritza-politikei buruzko informazio estrategikoa partekatu zuten. Truke honek merkatuan lerrokatzeko aukera eman zien, eta honela benetan elkarren artean lehiatzea saihestu zuten. Emaitza? Autoak behar baino garestiago saldu ziren, kontsumitzaileen eskubideak zuzenean urratuz.
Merkatuen eta Lehiaren Batzorde Nazionalak (MLBN) praktika hauek zigortu zituen, eta auzitegiek berretsi egin dute, epaiz epai, urte haietan ibilgailu bat erosi zutenei kalte argia egin zitzaiela.
Mezua zeharo argia da: behar baino gehiago ordaindu baduzu, diru hori berreskuratzeko eskubidea duzu.
Zergatik da abusuzkoa eta zer dio justiziak
Auzitegiek argi utzi dute horrelako akordioek lehiaren eskubidearen arau-hauste larri bat direla. Honela, auto berri baten moduko oinarrizko produktu bat garestitzeko koordinatzeak ez dio soilik ekonomiari oro har kalte egiten: erosle bakoitzaren poltsikoari zuzenean eragiten dio.
Epaien arabera, praktika hauek kontsumitzaile askori merkatuko benetako prezioetan sartzea eragotzi egin zieten. Hortaz, kasu bakoitza banaka aztertu behar bada ere, ordain ekonomikoa eskatzeko atea zabal-zabalik dago.
Zer erreklamatu daiteke?
2006 eta 2013 artean inplikatutako marken auto berri bat erosi bazenuen, kalte-ordaina erreklama dezakezu ordaindutako gainprezioagatik. Zenbateko zehatza kasu bakoitzaren araberakoa izango da, baina peritu-azterlan desberdinek ibilgailuaren balioaren %10 eta %15 artean jartzen dute kaltea, are gehiago kasu zehatz batzuetan.
Gainera, ez duzu jatorrizko faktura gorde beharrik: ibilgailuaren dokumentazioa eskuratzeko bideak badaude, betiere kontzesionario ofizial batean erosi baduzu. Eta oso garrantzitsua den zerbait: autoa saldu baduzu ere, eta jada bere jabea ez bazara, erreklamatzeko eskubidea mantentzen duzu, kaltea zuk jasan baitzenuen erosketa egin zenuen unean.
EKA/ACUVetik analisi pertsonalizatu bat egingo dizugu zure autoa eragindako aldian sartzen den eta erreklamatu beharreko gutxi gorabeherako zenbatekoa zein den zehazteko.
Erreklamatzeko une egokia
Hainbat urtetan, jende askok galdutzat eman zuen borroka hau. Gaur egun, aldiz, egoera justu kontrakoa da: duela gutxiko ebazpen judizialek bide argia eta aldekoa finkatu dute erreklamazioa egitea erabakitzen dutenentzat. Gero eta epaitegi gehiagok aitortzen dituzte kalte-ordainak, eta honek puntu erabakigarri batean gaudela erakusten du.
Horregatik, EKA/ACUVetik eragindako pertsona guztiak animatu nahi ditugu haien kasua lehenbailehen berrikus dezaten. Ez bakarrik dirua berreskuratzeko benetako aukera dagoelako, baita kontsumitzaileen eskubideak urratzen dituzten jardunbideen aurrean mugak ezartzen jarraitzea garrantzitsua delako ere.