EKA/ACUVen arrakasta-kasu berria
Irekiera-komisioaren erreklamazioa, duela gutxi arte, hipoteken arloko gatazka handienetako bat zen. Urteetan zehar, kontsumitzaileentzat galdutako kasu bat zirudien: auzitegiek klausula hau baliozkotu ohi zuten nahiz eta zalantzazkoa izan, justifikazio eskasa eta gardentasun eskasa zituelako.
Baina egoera aldatzen ari da.
Orain dela gutxi, Bizkaiko Probintzia Auzitegiak arrazoia eman dio EKA/ACUVi, eta komisio hau baliogabetzat jo du Kutxabankeko hipoteka batean, uste baitu erakundeak ez zuela egiaztatu mailegua sinatu aurretik honi buruzko informazio egokia eman zuenik. Ebazpen hau bat dator Auzitegi Gorenaren beste ebazpen oso garrantzitsu batekin, Banco Santander-ren aurkako kasu berri batean.
Beraz, paradigma aldaketa garrantzitsu baten aurrean gaude, milaka pertsonari eragiten dien gai batean.
Irekiera-komisioa: zer da zehazki eta zergatik sortzen ditu hainbeste arazo?
Gogora dezagun irekiera-komisioa bankuek hipotekaren hasieran kobratzen duten zenbatekoa dela – normalean mailegatutako kapitalaren ehuneko gisa – eta, ustez, mailegua eman aurreko “zerbitzuak” ordaintzen dituela.
Baina hemen bi arazo nagusi daude:
- Alde batetik, askotan ez da argi azaltzen zertan datzan zerbitzu hori, ezta zergatik ordaindu behar den.
- Bestetik, beste gastu batzuekin gainjar daiteke, hala nola tasazioarekin edo kudeaketarekin, eta horrek are zalantzagarriagoa egiten du benetako oinarria.
Urteetan zehar, klausula ia “ukiezintzat” jo zen. Hala ere, EBJAk (Europar Batasuneko Justizia Auzitegia) bere kontrolerako atea ireki zuen, beste edozein klausulak bezala, gardentasun- eta ulergarritasun-iragazkiak gainditu behar dituela ezarri zuenean.
Ez du balio “irekiera” deitzeak soilik; bankuak frogatu behar du ondo azaldu zituela bere existentzia, kostua eta batez ere helburua.
Zer esan du zehazki Bizkaiko Auzitegiak?
Epaia irmoa da: Kutxabankek ezin izan zuen egiaztatu eskaintza loteslea edo komisio hau azaldu behar zuen kontratu-aurreko dokumentazioa aurkeztu zuenik. Eta aurretiazko informazio hori gabe, klausulak ez du gainditzen gardentasun-kontrola, eta, beraz, deuseztzat jo behar da.
Horrela, auzitegiak berretsi egiten du Lehen Auzialdiko Epaitegiaren aurretiazko epaia, eraginpeko pertsonari arrazoia eman ziona.
Gainera, irizpide berri hau bat dator Auzitegi Gorenak jurisprudentzia berrienean adierazi duenarekin: kasuz kasu aztertu behar da, baina bankuak hiru gauza egiaztatu behar ditu:
- Komisioa ez dadila gainjarri beste kontzeptu batzuekin.
- Modu argi eta ulergarrian deskribatuta dagoela.
- Kontsumitzaileak hipoteka sinatu aurretik jakin zuela.
Azken puntu hau betetzen ez denean — kasu honetan bezala —, klausula erori egiten da.
Joera-aldaketa: erreklama al daiteke irekiera-komisioa?
Bai. Eta gero eta berme gehiagorekin.
Antzinako hipoteka askok komisio hau barne hartzen dute, azalpen argirik eta kontratu aurreko dokumentazio nahikorik gabe. Horrek esan nahi du erreklamatzeko benetako tartea dagoela, baldin eta gardentasunik ezaren zantzuak badaude.
Epai honek, beraz, EKA/ACUVetik defendatzen ari garena indartzen du: kontratuaren aurreko informazioa funtsezkoa da; ez badago edo bere garaian aurkeztu ez bazen, klausula atzera bota daiteke.
Bide bat markatzen duen epaia
Bizkaiko Auzitegiaren erabakiak ez du soilik berresten gure bazkideak garaipen bat izan duela: banku-sektoreari arreta emateko dei argia da, eta gogoratzen du, EKA/ACUVek beti esaten dugun bezala, klausulek gardenak, argiak eta justifikatuak izan behar dutela.
Hortaz, milaka kontsumitzailerentzat duela gutxi arte itxita zirudien ate bat irekitzen du.